Από το πρόγραμμα της παράστασης

Σ’ ένα παλιό, μισοερειπώμενο αρχοντικό, στο Άργος, μια γυναίκα αναθυμάται τη ζωή της, μπροστά σ’ έναν νεαρό επισκέπτη. Μέσα απ’ τον χείμαρρο της εξομολόγησης, αναδύεται σιγά-σιγά η τραγική ιστορία της οικογένειας των Ατρειδών. Η γυναίκα αυτή είναι ίσως η Ηλέκτρα, και μιλάει για μια «λεπτή, σφαγμένη γυναίκα με άσπρο χιτώνα» (την Ιφιγένεια, φυσικά) και για έναν «διάφανο τυφλό με μια λύρα στα γόνατα» (τον Όμηρο ίσως)· μιλάει για τον πολεμιστή πατέρα, την αγέρωχη μητέρα, για «εκείνο το λουτρό», τον αδελφό που «λείπει χρόνια», τα «τρόπαια τόσων μάταιων πολέμων», τα μάρμαρα που «ιδρώνουν αίμα».

Αλλά βρισκόμαστε σ’ ένα νεοκλασικό αρχοντικό, κάπου στον 20ό αιώνα, όχι σ’ ένα αρχαίο κτίριο. Λοιπόν; Έχουμε μπροστά μας μια τρελή που ταυτίζεται με την Ηλέκτρα, ή μήπως μια Ηλέκτρα που, διατρέχοντας τους αιώνες, έχει φτάσει ως την εποχή μας και μιλάει για τον κύκλο του αίματος (για τους διαδοχικούς κύκλους του αίματος) με την απόσταση και τη νηφαλιότητα που δίνει η ιστορική μνήμη;

Μπορεί κανείς να διακρίνει πολλά επίπεδα στο Νεκρό σπίτι:το μυθολογικό, με τις μορφές της Κλυταιμνήστρας, του Αγαμέμνονα, του Ορέστη να διαγράφονται καθαρά, χωρίς ποτέ να ονομάζονται· το ιστορικό, με τους υπαινιγμούς στην ταραγμένη ιστορία της νεότερης Ελλάδας· το πολιτισμικό, με την αναδρομή στην πορεία ολόκληρου του ευρωπαϊκού πολιτισμού, που τον σφράγισαν «οι δώδεκα γενειοφόροι πολέμαρχοι με το χλωρό αρχηγό τους», δηλαδή οι Απόστολοι και ο Χριστός, ο οποίος, «αν και νεκρός, τους οδήγησε αλάθευτα στην έξοδο»· το αυτοβιογραφικό, με τις αδιάκοπες αναφορές του ποιητή στα παιδικά του χρόνια, όπου κυριαρχεί η γλυκύτατη μορφή της μητέρας, μέσω της οποίας αθωώνεται η φόνισσα Κλυταιμνήστρα· τέλος, το υπαρξιακό-οντολογικό, μ’ έναν βαθύτατο στοχασμό πάνω στην ανθρώπινη μοίρα, με τη φιλοσοφημένη αποδοχή του αναπότρεπτου, με τον ουτοπικό οραματισμό ενός κόσμου συμφιλίωσης και αγάπης.

Οι εποχές, τα πρόσωπα του μύθου και της ιστορίας, οι τραυματικές μνήμες και οι παρηγορητικές ελπίδες – όλα μπερδεύονται γλυκά.

Ν. Π.