Δύο πολύκροτες υποθέσεις στη σκηνή

Στη Θεσσαλονίκη και τη βαριά σκιά του παρελθόντος της ρίχνει τους προβολείς της η Πειραματική Σκηνή της Τέχνης, για να φωτίσει δύο σκοτεινές σελίδες. Τις πολύκροτες υποθέσεις Πολκ και Παγκρατίδη, που συγκλόνισαν τη μεταπολεμική Θεσσαλονίκη κι εξακολουθούν να στοιχειώνουν την πόλη.

Οι δύο αυτοτελείς ιστορίες, παρά τη χρονική απόσταση που τις χωρίζει, ενώθηκαν σε μια σπονδυλωτή παράσταση, για να εστιάσουν σε μία και μόνο πτυχή. Την ανθρώπινη πλευρά δύο τόσο διαφορετικών προσώπων απέναντι στην κατασκευή ενόχων και στον εφιάλτη των αθώων που βρίσκονται ξαφνικά μπλεγμένοι στα γρανάζια ενός μηχανισμού. Ακριβώς σ’ αυτόν τον μηχανισμό παραπέμπει και ο τίτλος της παράστασης «Σε μια κόλλα χαρτί», όπως τυλίχτηκαν για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας ο Γρηγόρης Στακτόπουλος (υπόθεση Πολκ, 1948) και ο Αριστείδης Παγκρατίδης (ο «δράκος του Σέιχ Σου», 1963).

Η παράσταση, που κάνει πρεμιέρα το Σάββατο, «δεν επιχειρεί να εξιχνιάσει τα σκοτεινά μέχρι σήμερα εγκλήματα, αλλά με μια τεχνική της διαδοχής, της αντιπαράθεσης και της αντίστιξης των γεγονότων στέκεται στις ανθρώπινες περιπτώσεις δύο, κατά γενική σήμερα πεποίθηση αθώων ανθρώπων, με αποτέλεσμα ο πρώτος να ζήσει έναν καφκικό εφιάλτη, περνώντας πολλά χρόνια στη φυλακή κι ο δεύτερος να εκτελεστεί», εξηγεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Πειραματικής Σκηνής της Τέχνης κ. Νικηφόρος Παπανδρέου.

Τον Αύγουστο του ’48 ο Γρηγόρης Στακτόπουλος συλλαμβάνεται ως ύποπτος για τη δολοφονία του 35χρονου δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ, ανταποκριτή του CBS. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, ο Αριστείδης Παγκρατίδης, ο φερόμενος ως «δράκος του Σέιχ Σου», συλλαμβάνεται με τις κατηγορίες μιας σειράς φρικιαστικών εγκλημάτων και εκτελείται τον Φεβρουάριο του ’68.

Ο Στάθης Μαυρόπουλος, που κάνει τη δραματουργική επεξεργασία και ταυτόχρονα τη σκηνοθεσία, στο πρώτο μέρος της παράστασης (υπόθεση Πολκ) συνθέτει ένα θεατρικό ντοκιμαντέρ με σπαράγματα από ντοκουμέντα. «Οι δύο ιστορίες συγγραφικά και σκηνοθετικά φωτίζουν την ανθρώπινη πλευρά. Δεν αναζητούν τους πραγματικούς ενόχους και τα αίτια, αλλά τη διαδικασία να επινοηθεί μια κατηγορία. Πώς δηλαδή δύο άνθρωποι μπορούν να βρεθούν τυλιγμένοι σε μια κόλλα χαρτί». Είναι ένα θεατρικό ντοκιμαντέρ, για δύο διαφορετικές υποθέσεις. Περισσότερο ρεαλιστική η πρώτη, που προσεγγίζει το συναίσθημα, περισσότερο εικαστική η δεύτερη (Παγκρατίδη) που σκηνοθετεί η Ελενη Δημοπούλου εστιάζοντας, όπως διευκρινίζει η ίδια, «στην ανθρώπινη διάσταση των θυμάτων και του θύτη, μέσα από τις μαρτυρίες περισσότερο, για να αναδείξω πώς τυλίγεται αυτό το κουβάρι που δεν έχει ξετυλιχθεί ακόμη στη Θεσσαλονίκη». Τα σκηνικά-κοστούμια και οι φωτισμοί είναι του Ρίτσαρντ Αντονι, η μουσική του Κώστα Βόμβολου και της Μαρίτας Τσαλκιτζόγλου. Τους ρόλους ερμηνεύουν οι Στ. Ευκολίδης, Μένη Κυριάκογλου, Στ. Μαυρόπουλος, Μάριος Μεβουλιώτης, Δημ. Ναζίρης, Μαριέττα Σπηλιοπούλου, Μαρίτα Τσαλκιτζόγλου.