Πειραματική Σκηνή της Τέχνης - Η σονάτα του σεληνόφωτος

Σαιζόν » 2009-2010 » Η σονάτα του σεληνόφωτος

Η σονάτα του σεληνόφωτος

Γιάννης Ρίτσος, 1956

Η “Σονάτα του σεληνόφωτος” είναι ένα ανεξάντλητο κείμενο μεγάλης ευαισθησίας και ποιητικής ομορφιάς, που έχει ανέβει επανειλημμένα στη σκηνή, καθώς επιδέχεται, με τον πλούτο του, πολλές ερμηνείες. Σε σχετικό σημείωμά του, ο σκηνοθέτης της παράστασης γράφει μεταξύ άλλων: «“Άφησέ με να ’ρθω μαζί σου”… Μια ηλικιωμένη γυναίκα μιλάει σ’ έναν νέο… Ένας σπαρακτικός μονόλογος, μια αφοπλιστική εξομολόγηση για τη μοναξιά, την ερωτική επιθυμία, την ανάγκη του άλλου, τη ζωή που λιγοστεύει, την παρηγοριά της μνήμης. Τελικά, η ερωτική επίκληση παραμένει ανεπίδοτη, ο μονόλογος δεν καταφέρνει να γίνει διάλογος, ο αποδέκτης παραμένει αδιάβροχος. Αλλά υπήρξε στ’ αλήθεια αποδέκτης; Μήπως πρόκειται για φαντασίωση της ώριμης γυναίκας, μήπως “επινοεί” τον νεαρό ακροατή της γιατί τον έχει ανάγκη, μήπως όλα αυτά τα λόγια σπαταλήθηκαν άδικα, απευθύνθηκαν σ’ ένα “πουκάμισο αδειανό”; Ο ποιητής μιλάει στον επίλογο για μιαν “άχρηστη εξομολόγηση”. Αλλά γιατί άχρηστη; Μάλλον μας δοκιμάζει. Γιατί ο αληθινός αποδέκτης της εξομολόγησης είμαστε εμείς, αναγνώστες, θεατές. Τελικά ίσως η Σονάτα δεν είναι ένα ποίημα πάνω στη μοναξιά, αλλά, ακόμη μια φορά στο έργο του Ρίτσου, ένα ποίημα πάνω στην ποίηση, πάνω στη σχέση της ποίησης με τη ζωή. Της ποίησης, που είναι η παραμυθία για την τραγική διάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης».

Διανομή

Γυναίκα: Έφη Σταμούλη
Νέος: Νέλσων Λούκας
Φωνή του αφηγητή: Δημήτρης Ναζίρης

Συντελεστές

Σκηνοθετική επιμέλεια: Νικηφόρος Παπανδρέου
Σκηνογραφική επιμέλεια: Ιωάννα Μανωλεδάκη
Παρεμβάσεις στο πιάνο: Γιώργος-Εμμ. Λαζαρίδης
Video: Γιάννης Πειραλής
Φωτισμοί: Χρήστος Γιαλαβούζης
Οργάνωση παραγωγής: Βασίλης Τζαφέρης

Απόσπασμα από τη Σονάτα του σεληνόφωτος

Λοιπόν, σού ’λεγα για την πολυθρόνα ―

ξεκοιλιασμένη ― φαίνονται οι σκουριασμένες σούστες, τα άχερα ―

έλεγα να την πάω δίπλα στο επιπλοποιείο,

μα πού καιρός και λεφτά και διάθεση ― τι να πρωτοδιορθώσεις; ―

έλεγα να ρίξω ένα σεντόνι πάνω της, ― φοβήθηκα

τ’ άσπρο σεντόνι σε τέτοιο φεγγαρόφωτο. Εδώ κάθησαν

άνθρωποι που ονειρεύτηκαν μεγάλα όνειρα, όπως κι εσύ κι όπως κι εγώ άλλωστε,

και τώρα ξεκουράζονται κάτω απ’ το χώμα δίχως να ενοχλούνται απ’ τη βροχή ή το φεγγάρι.

Άφησέ με νά ’ρθω μαζί σου.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

Ο Louis Aragon για τον Γιάννη Ρίτσο

Πρέπει να τον χαιρετίσουμε και να το πούμε μεγαλόφωνα πως είναι ένας από τους πιο μεγάλους και τους πιο μοναδικούς ποιητές σήμερα. Όσο για μένα, τίποτα, από πολύ καιρό, δεν μου έχει δώσει, όπως μου τό ’δωσε αυτό το τραγούδι, το βίαιο τράνταγμα της μεγαλοφυΐας ― ξέρω, η λέξη δεν προφέρεται, ή τουλάχιστον δεν πρέπει να γράφεται. Όμως εδώ δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Δεν την αποσύρω… Από πού έρχεται αυτή η ποίηση; Από πού έρχεται αυτό το ρίγος, όπου τα πράγματα, έτσι όπως είναι, παίζουν ρόλο φαντασμάτων, όπου ο Έλληνας Άμλετ έρχεται αντιμέτωπος όχι πια με τους νεκρούς βασιλιάδες, κι ο καινούργιος Οιδίποδας έρχεται αντιμέτωπος όχι πια με τη Σφίγγα, αλλά με τα ύπουλα οικεία πράγματα και με “το καπέλο του πεθαμένου, που πέφτει απ’ την κρεμάστρα στον σκοτεινό διάδρομο”.

LOUIS ARAGON Επιθεώρηση Τέχνης, Μάρτιος 1957, μτφ. Κώστας Κουλουφάκος

Αποκρύψεις

Η κίνηση του στίχου έχει τη ζέστη και τη σεμνότητα μιας απλής χειρονομίας, την απλότητα μιας οικείας συνομιλίας, χωρίς τίποτα να προδίδει τον μόχθο που προϋποθέτει μια τέτοια “απλότητα”. Οι πιο σημαντικοί λόγοι είναι ντυμένοι με το ρούχο της απλής κουβέντας, κρυμμένοι μέσα σε μια παρένθεση ή σχολιασμένοι με “προχειρότητα”. Χωρίς να σε καταλαμβάνουν προσβάλλοντας τη δεκτικότητά σου, σε ξαναγυρίζουν αργότερα όσο βαθαίνεις στην ουσία, δίνοντάς σου τη χαρά της προσωπικής αποκάλυψης.

ΧΡΥΣΑ ΠΡΟΚΟΠΑΚΗ «Για την τριλογία του Γιάννη Ρίτσου», Επιθεώρηση Τέχνης, τχ.110, Φεβρουάριος 1964

Επαναλήψεις

Παρασκευή 4/3/2011

Θέατρο "Αμαλία"

Πρώτη παράσταση: Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2009. Η παράσταση παρουσιάζεται την περίοδο 2010-2011 για δεύτερη συνεχή χρονιά. Πρεμιέρα: Παρασκευή 4 Μαρτίου 2011.

Περιοδείες - Φεστιβάλ

Δευτέρα 2/11/2009 και Τρίτη 3/11/2009

Δημοτικό Θέατρο Σερρών "Αστέρια"

Ο εμβληματικός μονόλογος του Γιάννη Ρίτσου παρουσιάζεται στο αφιέρωμα που διοργανώνει το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών.

ΠΡΕΜΙΕΡΑ: Δευτέρα, 02-11-2009

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ: στη θεατρική σαιζόν 2010-2011 (από 4/3/11): τον Νέλσων Λούκας αντικαθιστά ο Νίκος Ράμμος.

Η παράσταση παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο αφιέρωμα για τον Γιάννη Ρίτσο που διοργανώνει το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών στις 2 και 3 Νοεμβρίου 2009. Συμμετέχοντας στο Έτος Γιάννη Ρίτσου, ο θίασος παρουσιάζει στις 6, 7 και 8 Νοεμβρίου 2009 (Θέατρο "Αμαλία"), στο πλαίσιο του κύκλου εκδηλώσεων “Δημήτρια στα σχολεία”, τη "Σονάτα του σεληνόφωτος".