Πειραματική Σκηνή της Τέχνης - Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας

Σαιζόν » 2013-2014 » Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας

Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας

Φρίντριχ Ντύρενματ, 1956

Η ιστορία διαδραματίζεται στο Γκύλεν, μια κωμόπολη κάπου στην Κεντρική Ευρώπη, που βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Οι επιχειρήσεις κλείνουν η μία μετά την άλλη, η ανεργία καλπάζει, όλος ο κόσμος είναι χρεωμένος, ο δικαστικός κλητήρας ετοιμάζεται να κάνει κατάσχεση στο δημαρχείο, οι αρχές του τόπου και οι απλοί πολίτες είναι σε απόγνωση. Ξαφνικά, μια ελπίδα. Η Κλαίρη Ζαχανασιάν, η πλουσιότερη γυναίκα του κόσμου, που επισκέπτεται έπειτα από σαράντα πέντε χρόνια απουσίας τη γενέτειρά της, θα μπορούσε με μια δωρεά να σώσει την πόλη. Η δισεκατομμυριούχος δέχεται να βοηθήσει, θέτοντας όμως έναν απροσδόκητο όρο... Οι κωμικοτραγικές σκηνές που ακολουθούν θα δείξουν πόσο δοκιμάζονται οι αντιστάσεις όταν πιέζει η ανάγκη.

Διανομή

Τους ρόλους ερμηνεύουν οι ηθοποιοί: Έφη Σταμούλη (Κλαίρη Ζαχανασιάν), Δημήτρης Ναζίρης (Άλφρεντ Ιλ), Σοφία Βούλγαρη, Κυριάκος Δανιηλίδης, Γιώργος Δημητριάδης, Νάγια Καρακώστα, Μάριος Μεβουλιώτης, Ηλίας Παπαδόπουλος, Παναγιώτης Παπαϊωάννου, Βασίλης Τζαφέρης, Γιώργος Φράγκογλου.

Συντελεστές

Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας
Σκηνοθεσία: Έρση Βασιλικιώτη
Σκηνικά-Κοστούμια: Μαρίνα Κελίδου
― » ―: Όλγα Χατζηιακώβου
Φωτισμοί: Κέλλυ Εφραιμίδου
― » ―: Μαρία Λαζαρίδου
Μουσική επιμέλεια: Κώστας Βόμβολος
Βοηθός σκηνοθέτη: Νάγια Καρακώστα

Μια επίσκεψη από το μέλλον;

Ο Ντύρενματ μας διηγείται μια ιστορία αλλόκοτη, κι ωστόσο εξαιρετικά οικεία. Το Γκύλεν βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, οι επιχειρήσεις κλείνουν η μία μετά την άλλη, η ανεργία καλπάζει, όλοι είναι χρεωμένοι, απόγνωση. Κάτι μας θυμίζουν όλα αυτά. Η συνέχεια, η ελπίδα ότι με ένα θαύμα θα τελειώσει ο εφιάλτης, κι αυτή κάτι μας θυμίζει. Τελικά τι απέγινε η κληρονομιά του ουμανισμού, πού βαδίζει μια κοινωνία όπου η ανάγκη οδηγεί στο «ο θάνατός σου η ζωή μου», ενώ η αλληλεγγύη στερεύει σιγά-σιγά; Να μια κωμωδία που μας κάνει να νιώσουμε άβολα. Γιατί περί κωμωδίας πρόκειται, ισχυρίζεται ο συγγραφέας.

Πράγματι, «τραγική κωμωδία» είναι ο υπότιτλος που έδωσε στο έργο του, όπως θα μπορούσε να το πει και ιλαροτραγωδία, ή και μαύρη κωμωδία. Πολύ μαύρη, αλήθεια. Ο ίδιος τονίζει πάντως ότι η ιστορία αυτή γράφτηκε από κάποιον που «δεν αισθάνεται διαφορετικός από τους κατοίκους της μικρής πόλης, ούτε είναι σίγουρος ότι θα ενεργούσε διαφορετικά από αυτούς». Και καταλήγει με τη συμβουλή «να παιχτεί το έργο με χιούμορ, αφού τίποτα δεν θα κατέστρεφε περισσότερο από τη σοβαροφάνεια αυτήν την κωμωδία που τελειώνει τραγικά».

Ν.Π.

Στα χνάρια του κόμικ

Όταν ξαναδιαβάζεις ένα θεατρικό έργο ξεχνώντας τις εικόνες που πιθανόν έχουν καταγραφεί στη μνήμη σου από την ιστορία του πάνω στη σκηνή, είσαι ανοιχτός να εισπράξεις το στίγμα που σου δίνει μέσα από το πρίσμα της εποχής σου. Σκληρότητα, κυνισμός, σχηματοποίηση των χαρακτήρων, επιθετικό χιούμορ – αυτά ήταν τα πρώτα στοιχεία που μου έδωσε η Επίσκεψη της γηραιάς κυρίας όταν ξαναδιάβασα το έργο με την προοπτική του ανεβάσματός του σήμερα. Αυτόματα, η εικόνα που διαμορφωνόταν οδηγούσε σε μια εμφατική αφήγηση, χωρίς βάθος συναισθημάτων, μια αφήγηση γραμμική, που παραπέμπει σε σκίτσο. Η εμφάνιση της Ζαχανασιάν με τα μεταλλαγμένα όντα στη συνοδεία της, και μ’ έναν πάνθηρα κι ένα φέρετρο στις αποσκευές της, ήταν το πρώτο έναυσμα για τη σύλληψη της ιδέας του κόμικ. Και πράγματι, στα καρρέ του κόμικ παραπέμπει το δύο διαστάσεων σκηνικό μας, στην αισθητική του τα κοστούμια, στις διογκωμένες κινήσεις του οι χαρακτήρες.

Την υλοποίηση αυτής της ιδέας – αν πέτυχε– τη χρωστάω σε όλους τους συντελεστές της παράστασης, που μπήκαν στο πνεύμα αυτής της «ζωής σε δύο διαστάσεις» που επιδιώξαμε. Και τη χρωστάμε όλοι μαζί στην απομυθοποιητική ευστοχία που κρύβει μέσα του αυτό το τολμηρό έργο των μέσων του περασμένου αιώνα που είναι τόσο σημερινό.

ΕΡΣΗ ΒΑΣΙΛΙΚΙΩΤΗ

Η Γηραιά κυρία στην ελληνική σκηνή

Η τραγικωμωδία του Ντύρενματ ανεβάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1961, στο Εθνικό, από τον Αλέξη Μινωτή, σε μετάφραση Γ.Ν. Πολίτη, με τον ίδιο και την Κατίνα Παξινού στους ρόλους της Κλαίρης και του Ιλ.

Στο ΚΘΒΕ το έργο παρουσιάστηκε δύο φορές: το 1979 από τον Σπύρο Ευαγγελάτο, με την Αντιγόνη Βαλάκου και τον Ανδρέα Ζησιμάτο, σε μετάφραση του Γ.Ν. Πολίτη, και το 1999 από τον Εύη Γαβριηλίδη, με την Τζένη Γαϊτανοπούλου και τον Δημήτρη Καρέλλη, σε μετάφραση Ηώς Αμανάκη (ο Γαβριηλίδης είχε ήδη ανεβάσει το έργο στην Κύπρο, στον ΘΟΚ, το 1988, με την Τζένη Γαϊτανοπούλου και τον Νίκο Χαραλάμπους).

Στο ελεύθερο θέατρο το έργο ανεβάστηκε (σε διασκευή) το 1991 από τον θίασο Αλεξανδράκη-Γαληνέα στο θέατρο Ιλίσια, σε σκηνοθεσία Λέον Ρούμπιν, με τους θιασάρχες στους πρώτους ρόλους, ενώ πρόσφατα, το 2008, το παρουσίασε στο θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας η εταιρεία θεάτρου Πράξη, σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθηνού, με την Μπέτυ Αρβανίτη και τον Γιάννη Φέρτη, σε νέα μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα.

Το έργο εκδόθηκε στα ελληνικά, σε μετάφραση της Ηώς Αμανάκη, από τις εκδόσεις Δωδώνη, σειρά «Παγκόσμιο Θέατρο», αριθ. 30.

ΠΡΕΜΙΕΡΑ: Σάββατο, 08-03-2014

Οι παραστάσεις δίνονται στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς «Μελίνα Μερκούρη». Παραστάσεις: από Τετάρτη ως Σάββατο στις 9 μ.μ., Κυριακή στις 7 μ.μ. Προπώληση εισιτηρίων: • στο πατάρι του «Ιανού» (Αριστοτέλους 7), τηλ. 2310.276447 • στο βιβλιοπωλείο «Ιανός» (Καλαμαριά, Μεταμορφώσεως 24), τηλ. 2310.426780 • στο ταμείο του θεάτρου «Μελίνα Μερκούρη» (Μεταμορφώσεως 7-9), τηλ. 2310.458591 δύο ώρες πριν από την παράσταση. Πληροφορίες και κρατήσεις θέσεων: Πειραματική Σκηνή, τηλ. 2310. 860708 κάθε πρωί 11.00-14.00 και Θέατρο «Μελίνα Μερκούρη», τηλ. 2310.458591 δύο ώρες πριν από την παράσταση. Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ (κανονικό) και 10 ευρώ (φοιτητικό, ανέργων). Τετάρτη-Πέμπτη: 10 ευρώ και 8 ευρώ. Ατέλεια: 5 ευρώ.