Από το πρόγραμμα της παράστασης

Το έργο είναι ένα από τα ελάχιστα του σύγχρονου δραματολογίου που μου δημιουργούν την αίσθηση τραγωδίας – εννοώ μορφικά και θεματικά: εισάγει πράγματι ένα νέο θεατρικό είδος και υποκινεί το πρόβλημα της φθοράς του χρόνου.

Και φυσικά, δεν μου είναι απαραίτητο, γι’ αυτήν ειδικά την προσέγγιση, να λύσω το πρόβλημα της ταυτότητας του Γκοντό. Μολονότι το έργο περιέχει στοιχεία μεταφυσικής αναζήτησης, με υπαινιγμούς λ.χ. για μιαν αναμενόμενη σωτηρία, νομίζω ότι η ιδιοφυΐα του μεγάλου Ιρλανδού έγκειται ακριβώς στο ότι στο τέλος αρνείται να δώσει ένα σαφέστερο στίγμα προσανατολισμού στον προβληματισμό μας. Απεναντίας μάλιστα: ενώ αδιάκοπα αναζητείται και σχολιάζεται (με μιαν επίμονη ελλειπτικότητα που δημιουργεί κάποτε την ένταση θρίλερ) ένα πρόσωπο που τουλάχιστον θεωρείται υπεύθυνο για την εξόντωση δύο άλλων προσώπων, τελικά η διαδικασία της αναμονής και της αναζήτησης είναι τέτοια, ώστε αφαιρείται κάθε δυνατότητα και κάθε διάθεση να οριστεί ή να ονομαστεί ο αναμενόμενος. Εννοείται ότι στο βάθος ο κάθε θεατής έχει δώσει την προσωπική του απάντηση: όλοι μας έχουμε υποστεί τη φθορά του χρόνου μιας άκαρπης αναμονής.

Το Περιμένοντας τον Γκοντό είναι έργο ακουστικό: ο λόγος του είναι ένας άφθαστος συνδυασμός πρωτογενών ήχων, που συγκροτούν λέξεις χωρίς συγκεκριμένα ή ενδιαφέροντα σημαινόμενα· οι λέξεις δεν συναποτελούν νοούμενα· δεν υποδηλώνουν καν δρώμενα. Ο λόγος, αυτός καθαυτόν, είναι η δράση του έργου: έχει ανατρέψει την πρωταρχική λειτουργία του, επειδή δεν είναι φορέας επικοινωνίας αλλά επιβεβαίωση της ύπαρξης. Είναι το ίδιο το δραματικό γίγνεσθαι.

Πώς να εκφωνηθεί αυτός ο λόγος; Πώς να υπομνηματισθεί; Δεν είναι ούτε μηχανικός ούτε σχηματοποιημένος, αφού δεν προϋποθέτει το προστάδιο της «φυσικότητας» ή του «ρεαλισμού»· δεν μεταδίδει μηνύματα, αφού ο ήχος του εξακοντίζεται στο κενό.

Η σιωπή δεν είναι η προέκταση αλλά η αναίρεση του λόγου. Με τις παύσεις του «διαλόγου» δεν συμπληρώνονται καταστάσεις, δεν υποβάλλονται εντάσεις· είναι η ανακοπή της πορείας του γίγνεσθαι· είναι κενά μέσα στη ροή του χρόνου· μουσικές παύσεις· συντελεστές ρυθμού.

ΝΙΚΟΣ ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗΣ