Από το πρόγραμμα της παράστασης

Η πρώτη εκδοχή του έργου δημοσιεύτηκε το 1952, με τον τίτλο Χλαρέγκιμπ, ένα έργο για ραδιόφωνο, ίσως. Η τελική μορφή παρουσιάστηκε (και ηχογραφήθηκε) σε δημόσια πολυφωνική θεατρική ανάγνωση τον Μάιο του 1953 στη Νέα Υόρκη, με τον τίτλο Κάτω από το Γαλατόδασος, ένα έργο για φωνές (ο Τόμας διάβαζε την Πρώτη Φωνή).

Πολύ σύντομα, όμως, το Γαλατόδασος άρχισε να παίζεται με μεγάλη επιτυχία και στη σκηνή. Πρώτο θεατρικό ανέβασμα το 1956, στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου. Ακολούθησαν πολλές παραστάσεις σε διάφορες χώρες, ενώ το 1971 ο Άντριου Σίνκλαιρ το γύρισε για τον κινηματογράφο, με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον, την Ελίζαμπεθ Τέυλορ και τον Πήτερ Ο’ Τουλ.

Από τα πιο πρωτότυπα ποιητικά έργα της εποχής μας, το Κάτω από το Γαλατόδασος είναι το κύκνειο άσμα του δημιουργού του. Και είναι αξιοσημείωτο ότι ο Τόμας, που η ποίησή του είναι γεμάτη από την παρουσία του θανάτου, αποχαιρέτησε τον κόσμο μ’ ένα έργο κατάφασης στη ζωή, συγκατάβασης για όλα τα ανθρώπινα, ένα έργο με κωμικές σκηνές και ξεκαρδιστικούς τύπους, όπου δοξάζεται «αυτός ο κόσμος ο μικρός ο μέγας».

Ο Ντύλαν Τόμας μας δίνει εδώ, με ανεπανάληπτο τρόπο, μια μέρα της ζωής ενός χωριού, από το τέλος της νύχτας και τα χάραμα ως την αρχή της επόμενης νύχτας. Το χωριό, το Χλαρέγκιμπ, με το δάσος του, το Γαλατόδασος, είναι ένας τόπος φανταστικός κι ωστόσο εντελώς αυθεντικός, ένα χωριό των παιδικών αναμνήσεων και της νοσταλγίας, με τους ολοζώντανους κατοίκους του, το χρώμα και τις μυρωδιές του, τους χυμούς και τους ήχους του.

Ν. Π.

Το Κάτω από το Γαλατόδασος του Ντύλαν Τόμας είναι αναμφίβολα το καλύτερο ραδιοφωνικό κείμενο που γράφτηκε ως τώρα. Εδώ ο λόγος κυριαρχεί απόλυτα, δίνοντας τη δυνατότητα στον ακροατή να συνθέσει ελεύθερα, με τη φαντασία του, την ανθρωπογεωγραφία του Χλαρέγκιμπ.

Επιχειρώντας να το παρουσιάσουμε από σκηνής, καλούμαστε να το μεταγράψουμε σε μιαν άλλη γλώσσα, εκείνη των εικόνων, χωρίς ούτε στιγμή να υποτιμήσουμε τη μαγεία του λόγου, τη δύναμη του κειμένου να μας ταξιδεύει με τις λέξεις στον κόσμο των νεανικών μας εμπειριών και φαντασιώσεων.

Το έργο δεν έχει πλοκή. Τα σπαράγματα των διαλόγων, που συμπληρώνουν τις αφηγήσεις των δύο «αρχαγγελικών» Φωνών, και οι μονόλογοι των ηρώων, που μας αποκαλύπτουν τις «ιδιαιτερότητες» των «τρελών» κατοίκων του Χλαρέγκιμπ, συνθέτουν μια γνωστή, κοινότοπη θα λέγαμε, εικόνα ανθρώπινης κοινότητας –όχι αποκλειστικά ουαλέζικης.

«Η ηδονή, ο ρυθμός, ο αφρός και το τριζάτο σώμα της άνοιξης», για να αναφερθούμε στα λόγια του ποιητή, αλλά και η φρεσκάδα της πρώτης ανάγνωσης, το κλίμα της ανεμελιάς και η παιχνιδιάρικη διάθεση είναι τα στοιχεία που η σκηνοθεσία προσπάθησε να προβάλει και να αναπαραγάγει σ’ αυτό το βαθιά ποιητικό και παράξενα αληθινό έργο.

ΝΙΚΟΣ ΑΡΜΑΟΣ