Δυο σανίδια κι ένα πάθος

Εχω γράψει επανειλημμένα σ’ αυτήν εδώ τη στήλη ότι ένα πράγμα χαρακτήριζε πάντα την Πειραματική Σκηνή: ο σεβασμός του θεατή. Εχω δει παραστάσεις με τις οποίες δε συμφωνούσα. Εχω δει παραστάσεις που δε μου άρεσαν. Εχω δει παραστάσεις για τις οποίες είχα επιφυλάξεις. Δεν έχω δει όμως παράσταση που να μη με σέβεται. Δεν έφυγα ποτέ προσβεβλημένος. Ποτέ τσαπατσουλιές, ποτέ φτήνιες, ποτέ μασκαραλίκια, λες και οι άλλοι στην πλατεία είναι κάφροι και χάφτουν ό,τι τους σερβίρεις.

Και ξέρετε πού φαίνεται ξεκάθαρα η νοοτροπία ενός θιάσου; Στο παιδικό του θέατρο. Είναι ο καθρέφτης της σοβαρότητάς του. Αν θες να καταλάβεις ποιοι τον στελεχώνουν και με τι σκεπτικό λειτουργεί, πήγαινε να δεις πώς κάνει θέατρο για παιδιά.

Στις πλάτες παιδιών

Επειδή εδώ και χρόνια πολλοί είναι εκείνοι που μυρίστηκαν ψητό στο παιδικό θέατρο, βούτηξαν με τα μούτρα και έκαναν ό,τι κατέβαζε η κούφια κούτρα τους. Εξαμβλώματα, επικίνδυνα γυμνάσματα στις πλάτες μικρών παιδιών. Ηξεραν πως ό,τι και να 'καναν, ο Ελληνας ο γονιός θα 'κανε το σκατό του παξιμάδι για να πάρει το βλαστάρι του να δει θέατρο. Και έτσι με τον καιρό γεμίσαμε παλιμπαιδίζοντες θιάσους που τσαλαβουτούν στα λασπόνερα και μετά το βαφτίζουν «θέατρο για παιδιά, για νέους» και δε συμμαζεύεται. Ποτέ δεν κάθισαν να σκεφτούν ότι δεν υπάρχει πιο απαιτητικό κοινό από το παιδικό. Ενα κοινό που λειτουργεί εντελώς αυθόρμητα, από ένστικτο, συνεπώς για να το πάρεις με το μέρος σου, να κερδίσεις το χειροκρότημά του, πρέπει να το αγγίξεις πολύ βαθιά, να το συγκινήσεις. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με σοβαρότητα και γνώση των υλικών που δημιουργούν το θεατρικό παιχνίδι. Γιατί περί αυτού πρόκειται. Το θέατρο δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα σοβαρό παιχνίδι με τους δικούς του κανόνες. Και αυτό ακριβώς αισθάνθηκα παρακολουθώντας την παράσταση «Το νερό της ζωής», στη σκηνή του «Αμαλία» από την Πειραματική Σκηνή.

Μάθημα αγωγής

Για την παράσταση της Πειραματικής ταιριάζει απόλυτα η ρήση του Καλδερόν που λέει ότι το θέατρο είναι «δυο σανίδια και ένα πάθος». Αυτό πέτυχε η Ελένη Δημοπούλου με τους συνεργάτες της. Για εβδομήντα τόσα λεπτά έκανε ένα μάθημα θεατρικής αγωγής. Εδειξε σε μικρούς και μεγάλους πώς ζωντανεύει όλη η μαγεία του θεάτρου με τα πιο απλά υλικά: μερικά τελάρα και λίγα κοντάρια και καντάρια φαντασίας. Εδειξε πως τα πάντα είναι δυνάμει θέατρο. Δεν άφησε κενά αέρος. Συντόνισε με έκτακτο τρόπο σώματα, φωνές, εικόνες, κίνηση γύρω από μια σύνθεση στοιχείων από το «Νερό της ζωής» των αδελφών Γκριμ, αλλά και από άλλες πηγές (δημοτικά τραγούδια αγάπης και λαϊκά παραμύθια), με βασικό άξονα το ταξίδι ενός νέου που άκουσε κάποια στιγμή μια άγνωστη νέα να τραγουδά, την αγάπησε και έκανε το παν να τη βρει, περνώντας μέσα από άπειρες δοκιμασίες, φουρτουνιασμένες θάλασσες, σκοτεινά δάση και στοιχειωμένα κάστρα.

Σε αντίθεση με τον υπερόπτη αδελφό που δεν μπόρεσε να απαντήσει το αίνιγμα που ανοίγει το δρόμο για την αγάπη (από τα μάτια πιάνεται/στα χείλη κατεβαίνει/κι άμα τρυπώσει στην καρδιά/ριζώνει και δε βγαίνει), ο ήρωάς μας θα μας δείξει, με την υπερπροσπάθειά του, πως η αγάπη τελικά είναι το νερό της ζωής.

Δοσμένοι πέρα για πέρα σ’ αυτό που ανέλαβαν να κάνουν όλοι οι ηθοποιοί: η Σ. Βούλγαρη, ο Κ. Δανιηλίδης, ο Γ. Δημητριάδης, η Ρ. Κωνσταντινίδου, ο Μ. Μεβουλιώτης, ο Η. Παπαδόπουλος. Επαιξαν με την ψυχή, τη φαντασία και το σώμα τους. Τα σκηνικά του Ρίτσαρντ Αντονυ ευφάνταστα, έφτιαχναν και διέλυαν κόσμους εν ριπή οφθαλμού. Μάθημα οικονομίας και φαντασίας. Η μουσική του Κ. Βόμβολου εξαιρετική, όπως και η κίνηση που δίδαξε ο Χάρης Πεχλιβανίδης.

Με δυο λόγια, ένα σκηνικό αμάλγαμα που δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο. Ενα μάθημα που μόνο το θέατρο μπορεί να διδάξει.